Vraag en antwoord: Zij-instroom in beroep (po en vo) en PDG tijdens corona

Een aantal zij-instromers ervaart in deze situatie problemen, omdat ze nu niet binnen het gestelde tijdpad van maximaal twee jaar hun scholing en/of bekwaamheidsonderzoek kunnen afronden. Scholen, zij-instromers en lerarenopleidingen ervaren bovendien knelpunten rond de toelatingsprocedure, het geschiktheidsonderzoek en de bekwaamheidsonderzoeken, die een rol spelen bij de afronding van het traject.
 

Voor schoolbesturen

Mag een schoolbestuur een zij-instromer langer dan twee jaar voor de klas laten staan als er nog geen bekwaamheidsonderzoek is afgerond of een pdg-diploma is behaald?

Ja, de Wpo, Wec, Wvo en WEB bieden ruimte om, indien nodig, het zij-instroomtraject te verlengen.

Voor het funderend onderwijs geldt: Een zij-instromer in het funderend onderwijs moet in principe binnen twee jaar de scholing afronden en met goed gevolg het bekwaamheidsonderzoek afleggen. Als dit door onvoorziene omstandigheden niet haalbaar is, zijn er mogelijkheden voor verlenging. Het schoolbestuur waar de zij-instromer werkt, kan het traject verlengen met maximaal twee jaar.

Voor het mbo geldt: Een zij-instromer in het mbo moet in principe binnen twee jaar de scholing afronden en het getuigschrift pedagogisch-didactische scholing WEB (PDG) hebben behaald. Als dit door corona niet haalbaar is, biedt de WEB ruimte aan de zij-instromer om binnen twee keer maximaal twee jaar het PDG te behalen. De mbo-instelling kan de zij-instromer maximaal drie jaar een tijdelijk contract geven. Indien de werkgever na maximaal drie jaar de werknemer wilt behouden, dan is dat alleen mogelijk op basis van een vaste arbeidsovereenkomst. De werkgever is vrij om wel of geen derde tijdelijke arbeidsovereenkomst en daarna eventueel een vaste arbeidsovereenkomst aan te bieden.

De PO-Raad, VO-Raad, MBO Raad, VH, VSNU, LOBO en ADEF adviseren om, als een zij-instromer het zij-instroomtraject niet tijdig kan afronden, een gesprek te organiseren met de zij-instromer, werkgever/ school en lerarenopleiding. Mogelijk zijn er andere (digitale) manieren om de scholing af te ronden. Als uit het gesprek blijkt dat verlenging van het zij-instroomtraject wenselijk is en het huidige tijdelijke contract verlengd dient te worden, dan bieden de cao po, cao vo en wetgeving voor po, vo en mbo hiervoor ruimte.

Kan een schoolbestuur tijdelijke contracten voor zij-instromers verlengen?
Ja, maar de invulling verschilt per sector: po, vo of mbo.
 

Mag een zij-instromer in het po en vo, die langer dan twee jaar in dienst is nog voor de klas, ook zonder bevoegdheid? 
Ja, als het schoolbestuur daarvoor redenen ziet, zoals de onvoorziene omstandigheden door corona, dan kan het bestuur een zij-instromer langer dan twee jaar in dienst houden. Hij of zij mag dan ook voor de klas. 
 

Moet een school of mbo-instelling (een deel van) de subsidie terugbetalen als een zij-instromer niet op tijd klaar is met het traject?
Nee. In de regeling subsidie zij-instroom is namelijk geen bepaling opgenomen, waarin een termijn wordt gesteld waarbinnen het getuigschrift bekwaamheidsonderzoek of het getuigschrift pedagogisch-didactische scholing WEB moet zijn behaald. Indien een zij-instromer langer de tijd nodig heeft om het traject zij-instroom af te ronden, blijft het recht op subsidie behouden. Het toegekende subsidiebedrag van € 20.000 blijft dan ook onveranderd. Er komt dus ook geen geld bij. Zij-instromer, schoolbestuur en lerarenopleiding kunnen samen afspraken maken over welke begeleiding en scholing nog nodig is om de scholing met goed gevolg af te ronden. Dit geldt voor zij-instromers in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs, (voortgezet) speciaal onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs.
 

Wat is de geldigheid van de geschiktheidsverklaring voor zij-instromers?
De hbo-lerarenopleidingen hebben de afspraak gemaakt dat de geschiktheidsverklaring, zoals vermeld in het Besluit zij-instroom leraren primair en voortgezet onderwijs, een geldigheidsduur kent van twee jaar. Na deze termijn wordt er in overleg met de hogeschool gekeken in hoeverre de geschiktheidsrapportage nog voldoende bruikbaar is voor het opstellen van een scholings- en begeleidingsplan.

Voor (toekomstig) zij-instromers

Wat moet ik doen als ik als zij-instromer mijn scholing niet binnen twee jaar kan afronden vanwege de coronamaatregelen? 
Bespreek dit zo snel mogelijk met je lerarenopleiding en de school waar je werkt. Mogelijk kunnen scholing en begeleiding anders worden ingevuld, waardoor je toch op tijd klaar kunt zijn. Lerarenopleidingen bieden ook de mogelijkheid om het bekwaamheidsonderzoek, zoals opgenomen in het Besluit zij-instroom leraren primair en voortgezet onderwijs voor zij-instromers online te doen. Lukt dat niet, dan heeft de school, als werkgever, de mogelijkheid om het dienstverband te verlengen als hiervoor aanleiding is. En de lerarenopleiding kan de termijn voor scholing en begeleiding verlengen. De lerarenopleiding kan je adviseren over de afronding van het scholingstraject. 
 

Welke mogelijkheden zijn er om het geschiktheidsonderzoek af te leggen om zij-instromer in het po of vo te kunnen worden?
Om te kunnen starten met het zij-instroomtraject moet een zij-instromer met goed gevolg het geschiktheidsonderzoek hebben afgelegd.

VH, VSNU, de netwerken zij-instroom en de lerarenopleidingen doen er alles aan om ook in deze periode mensen de gelegenheid te geven om het geschiktheidsonderzoek te doen.

Er is voor gekozen om zowel recht te doen aan de situatie waarin de zij-instromer zich bevindt als aan de kwaliteit van het geschiktheidsonderzoek. De hbo-lerarenopleidingen onderscheiden hierbij drie groepen potentiële zij-instromers:

1. Zeer beginnende zij-instromers die minder dan 4 maanden docenttaken uitvoeren;
2. Zij-instromers die meer dan 4 maanden docenttaken uitvoeren;
3. Zij-instromers die zich aanmelden voor een tweede onderwijsbevoegdheid.

Voor de groep zeer beginnende zij-instromers, die minder dan 4 maanden docenttaken uitvoeren wordt het geschiktheidsonderzoek uitgesteld totdat minimaal 4 maanden ervaring in de onderwijspraktijk is opgedaan.

Voor de groep zij-instromers die meer dan 4 maanden docenttaken uitvoeren en de groep zij-instromers die zich aanmelden voor een tweede onderwijsbevoegdheid geldt dat er twee keuzes zijn:

1. Geschiktheidsonderzoek wordt uitgesteld
2. Geschiktheidsonderzoek wordt uitgevoerd met aanpassing

Neem contact op met jouw lerarenopleiding om te overleggen wat in jouw geval het beste is. Lees alvast de uitgebreide toelichting.